เล่าเรื่องเมืองน้ำมัน

โดย  ดร. ไสว บุญมา

ท่ามกลางกระบวนการต่อสู้กับรัฐบาลฉ้อฉลและคนขายชาติซึ่งดำเนินไปอย่างเข้มข้นอยู่ในขณะนี้ มีผู้เสนอให้รวมการปฏิรูปภาคพลังงานไว้ในกรอบการปฏิรูปประเทศด้วย เนื่องจากความมั่นคงทางพลังงานมีความสำคัญชั้นยุทธศาสตร์ของประเทศ ประเด็นนี้จึงไม่น่ามีข้อโต้แย้ง เป้าหมายในการปฏิรูปภาคพลังงานของผู้เสนอดูจะมีหลายอย่างรวมทั้งการมีน้ำมันราคาถูกไว้ใช้ ในฐานะผู้ติดตามดูวิวัฒนาการของประเทศที่มีน้ำมันปริมาณมากมาเป็นเวลานาน ขอนำข้อสังเกตเรื่องราคาน้ำมันมาเล่า

 

ย้อนไปเมื่อหลายปีก่อน ผมศึกษาวิวัฒนาการของประเทศส่งออกน้ำมันชั้นนำ 13 ประเทศซึ่งรวมตัวกันเป็นกลุ่ม “โอเป็ก” (OPEC = Organization of Petroleum Exporting Countries) และนำมาเล่าไว้ในหนังสือ

 

"เล่าเรื่องเมืองน้ำมัน” (พิมพ์มกราคม 2545) ขณะนี้หนังสือไม่มีวางขายแล้ว แต่ผู้สนใจอาจเข้าไปดาวน์โหลดฟรีได้จากเว็บไซต์ของคลังเอกสารสาธารณะ www.openbase.in.th แม้จะพิมพ์มากว่า 10 ปี แต่บทสรุปหลักของหนังสือยังไม่ตกยุค วันนี้จะเล่าเรื่องราวของเวเนซุเอลาซึ่งอยู่ในกลุ่ม “โอเป็ก” และนอร์เวย์ซึ่งเป็นผู้ส่งออกน้ำมันรายใหญ่แต่ไม่ได้อยู่ในกลุ่มนั้น

 

เวเนซุเอลามีน้ำมันปิโตรเลียมที่ค้นพบแล้วมากที่สุดในโลก มากกว่าซาอุดีอาระเบียเสียอีก ผลิตน้ำมันมาเป็นเวลานานและเคยส่งออกน้ำมันมากที่สุดในโลก ด้วยเหตุปัจจัยนั้น เวเนซุเอลาจึงมีบทาทสำคัญในการขับเคลื่อนให้ก่อตั้ง “โอเปก” ขึ้นมาเมื่อปี 2503 เพื่อหวังจะควบคุมการผลิตของสมาชิกและราคาในตลาดโลก สมาชิกในกลุ่มนี้มีความแกร่งมากในบางช่วงเวลาจนสามารถผลักดันให้ราคาน้ำมันในตลาดโลกพุ่งขึ้นแบบก้าวกระโดดได้ส่งผลให้สมาชิกมีรายได้มหาศาล แต่ความสำเร็จและรายได้แบบส้มหล่นนั้นมิได้ทำให้เวเนซุเอลาพัฒนาได้ก้าวหน้าไปอย่างมั่นคง ตรงข้าม ทุกอย่างล้มลุกคลุกคลานจนดูเสมือนว่าประเทศตกอยู่ในสภาพ “ยิ่งพัฒนายิ่งจน” ในขณะนี้ เวเนซุเอลามีคนยากจนจำนวนมาก คนอดอยากนับได้ใกล้ 1 ใน 3 ของประชากร ด้วยเหตุนี้ เมืองหลวงของประเทศจึงมีแหล่งเสื่อมโทรมอยู่ทั่วไปรวมทั้งในโครงการจัดสรรที่อยู่อาศัยขนาดใหญ่ๆ ด้วย…