คำนำ

เมื่อหลวงพ่อคำเขียน สุวัณโณ ยังมีชีวิตอยู่ ท่านได้อุทิศตนเพื่อพระธรรมอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานานกว่า ๔๕ ปี   ท่านรับนิมนต์ไปแสดงธรรมตามที่ต่าง ๆ อย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย  แม้ในระหว่างอาพาธครั้งสุดท้ายซึ่งทำให้ท่านพูดไม่ได้ ท่านก็ยังแสดงธรรมด้วยการทำให้ดูอยู่ให้เห็น และด้วยการเขียนบันทึกเท่าที่สังขารจะอำนวย

บัดนี้หลวงพ่อได้ละสังขารแล้ว  เหลือไว้แต่คำสอนที่ปรากฏในรูปของหนังสือและเสียงบรรยายเป็นจำนวนมาก  อันเป็นประโยชน์อย่างยิ่งต่อศิษยานุศิษย์และสาธุชนรุ่นหลัง  ดังนั้นในโอกาสปลงสรีระหลวงพ่อ วัดป่าสุคะโตจึงได้คัดเลือกคำบรรยายส่วนหนึ่งของท่านมาพิมพ์เป็นหนังสือเพื่อแจกเป็นธรรมทาน โดยมีข้อเขียนบางชิ้นของท่านตลอดจนบทสัมภาษณ์และบันทึกในยามป่วย มารวมพิมพ์ไว้ในที่เดียวกัน

หนังสือที่พิมพ์ในโอกาสนี้แบ่งเป็นสองเล่ม เล่มแรก เคยตีพิมพ์มาก่อนแล้วในโอกาสที่หลวงพ่อมีอายุครบ ๖ รอบนักษัตรเมื่อวันที่ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๑   โดยเลือกจำเพาะคำบรรยายที่เคยพิมพ์อยู่ในเล่มเดียวกับคำบรรยายหรือข้อเขียนของครูบาอาจารย์ท่านอื่น ๆ  ซึ่งปัจจุบันเป็นหนังสือหายากเนื่องจากพิมพ์ไว้นานแล้วและไม่ได้มีการพิมพ์ซ้ำอีก แต่เพื่อไม่ให้หนังสือหนาเกินไป จึงได้นำบทสัมภาษณ์และข้อเขียนของหลวงพ่อไปพิมพ์ในเล่มที่สอง

เล่มที่สองนั้น  นอกจากมีคำบรรยายของหลวงพ่อระหว่างปี ๒๕๓๗ จนถึงปี ๒๕๕๐ แล้ว ยังรวมคำสัมภาษณ์ของหลวงพ่อและข้อเขียนเกี่ยวกับชีวประวัติของท่าน  อีกทั้งยังมีบันทึกบางส่วนของท่านระหว่างที่อาพาธด้วย

สามเดือนก่อนละสังขาร  หลวงพ่อตระหนักดีว่าการอาพาธครั้งนี้เป็นอาพาธครั้งสุดท้าย ท่านจึงเขียนถึงศิษยานุศิษย์ว่า “สั่งลามิตรสหายทุกท่าน ธาตุขันธ์ไม่มีวันที่จะอยู่ ได้นาน 
ขอให้เป็นสติปัญญาแทน เป็นปากเป็นเสียงธรรม ตามที่หลวงพ่อเทียนสอน พวกเราถึงที่สุดแห่งทุกข์ได้จริง” นี้เป็นเสมือนคำอำลาและคำสั่งเสียของหลวงพ่อที่มอบให้แก่เราทุกคน 

ดังนั้นจึงไม่มีการตอบแทนคุณของหลวงพ่อที่ดีไปว่าการฝึกฝนตนให้เกิดสติปัญญา โดยอาศัยการ “รู้ซื่อ ๆ” คือรู้กายเคลื่อนไหว รู้ใจคิดนึก ด้วยจิตที่เป็นกลาง ไม่ตัดสิน ไม่ผลักไสไม่คลอเคลีย  อันเป็นหัวใจแห่งการปฏิบัติที่จะนำไปสู่การเข้าใจสัจธรรม  เมื่อถึงตอนนั้นก็จะประจักษ์ชัดว่า ความตายนั้นเป็น “ตถตา” คือเป็นเช่นนั้นเอง  จึงไม่สามารถบีบคั้นใจให้เป็นทุกข์ได้อีก  หากเราทำได้เช่นนั้น ก็เท่ากับว่าการอุทิศตนเพื่อธรรมของหลวงพ่อไม่เป็นความสูญเปล่า 

พระไพศาล วิสาโล
บรรณาธิการ