ยามลมหนาว พระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่เสด็จพระราชดำเนินเยือนประเทศโปแลนด์ ตามคำกราบบังคมทูลเชิญพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ของนายเลกวาเวนซา ประธานาธิบดีสมัยนั้น

และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ แทนพระองค์ในโอกาสต่อมา รวมถึงเสด็จฯ ไป เช็ก อิตาลี สโลวัก และฝรั่งเศส ระหว่าง ๑๓ – ๒๓ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๓๙

ทรงเล่าพระราชทานว่า "...พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรับสั่งถามข้าพเจ้าว่า อยากไปโปแลนด์ไหม ประธานาธิบดีโปแลนด์ขณะนั้น คือนายเลกวาเวนซา กราบบังคมทูลเชิญเสด็จฯ เยือนโปแลนด์ ถ้าไม่สามารถเสด็จฯ ด้วยพระองค์เองได้ ก็ขอให้ส่งผู้แทนพระองค์

ข้าพเจ้ากราบบังคมทูลว่า ขอพระราชทานสนองพระเดชพระคุณในงานนี้ เนื่องจากสนใจประเทศโปแลนด์ ...."

ยามลมหนาวมี ๒ เล่มบรรจุอยู่ในกล่องสวยงามและแข็งแรงมาก

เล่ม ๑ เป็นเรื่องของโปแลนด์

วันที่ ๑๓ กุมภาพันธ์ เสด็จฯ ถึง แฟรงเฟิร์ต และต่อไปที่ท่าอากาศยานโอเคเซีย ประเทศโปแลนด์ ประทับเรือนรับรองของรัฐบาล ชื่อ Pakowa เสวยพระกระยาหารกลางวัน เสด็จฯ ไปทรงพบประธานาธิบดี ณ ทำเนียบประธานาธิบดี ซึ่งเพิ่งรับตำแหน่ง และถวายการต้อนเป็นแขกพระองค์แรก

เสด็จฯ ทรงวางพวงมาลาที่สุสานทหารนิรนาม พระองค์ท่านทรงหนาวมาก ต้องขอถุงพระหัตถ์ เสด็จฯ เยี่ยมชมบ้านของเฟรเดอริก โชแปง ณ เซลาโซวาโวลา ทรงฟังการแสดงเปียโน จาก Tomasz Bartoszec

ประธานาธิบดี ถวายเลี้ยงพระกระยาหารค่ำที่ทำเนียบ ทรงชิมวอดก้าของโปแแลนด์ด้วย

วันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์ หิมะตกหนัก เสด็จฯ เมืองคราคูฟ เมืองมรดกโลกด้านวัฒนธรรม ทอดพระเนตร ปราสาท Wawel ซึ่งเป็นที่ประทับของกษัตริย์โปแลนด์กว่า ๕๐๐ ปี

ทอดพระเนตรพิพิธภัณฑ์ ทรงฟังบรรยายตามห้องต่างๆ เสด็จฯ มหาวิทยาลัยฟาเฟิล มหาวิทยาลัยยาเกียโลเนียน ที่เก่าแก่ที่สุดในโปแลนด์ เสด็จฯ พิพิธภัณฑ์ซเตอรัสกี้ ทอดพระเนตรตามห้องต่างๆ

เสด็จฯ เหมืองเกลือ Salt Mine "Wieliczka" ที่ขุดลงไปใต้ดินถึง ๙ ชั้น ปีหนึ่งๆ มีนักท่องเที่ยวมาดูถึงประมาณ ๗๐๐,๐๐๐ คน

วันที่ ๑๕ กุมภาพันธ์ เสด็จฯ ทอดพระเนตรหนังสือโบราณที่ห้องสมุดมหาวิทยาลัยยาเกียโลเนียน ซึ่งเปิดทุกวัน ตั้งแต่ ๘ โมงเช้าถึงสองทุ่ม ทอดพระเนตรหนังสือภาพเขียนขนาดเล็ก (parchment) เรืองพระเยซูถูกตรึงไม้กางเขน ๑๗ รูป

เสด็จฯ โบสถ์ St. Mary ในเขตเมืองเก่า พระราชสัมภาษณ์แก่โทรทัศน์ของคราคูฟ เสด็จฯ ปราสาทเพียซโกวา สกาวา

วันที่ ๑๖ กุมภาพันธ์ เสด็จฯ รัฐสภา เสด็จฯ ทอดพระเนตร The Market Square, The Royal Castle และ The Castle Square ทรงพบนายกรัฐมนตรี เสด็จฯ สวนวาเซียนกิ เสด็จฯ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เสด็จฯ ทอดพระเนตรโอเปราเรื่อง Halka ณ โรงละครแห่งชาติ

วันที่ ๑๗ กุมภาพันธ์ เสด็จฯ เมืองปราก สาธารณรัฐเช็กเป็นการส่วนพระองค์

ท้ายเล่ม  มีภาคผนวก "ประวัติศาสตร์โปแลนด์"

เล่ม ๒

วันที่ ๑๗ กุมภาพันธ์ ทรงเล่าพระราชทานว่า "สาธารณรัฐเช็ก อยู่ตอนกลางของยุโรป ไม่มีพื้นที่ติดทะเล ... ประกอบด้วย ๒ แคว้น คือโบฮีเมียและโมราเวีย เมืองหลวง คือ กรุงปราก..."

เสด็จฯ ทำเนียบเอกอัครราชทูต คนสวนทำสโนว์แมนถวาย แต่อากาศอุ่นขึ้นเลยละลาย เสด็จฯ ทอดพระเนตรเมือง ทรงพระดำเนินไปจนถึงป่าช้าที่ไม่โตเท่าไร แต่มีศพประมาณ ๑๐๐,๐๐๐ คน ฝังซ้อนๆ อัดๆ กัน ถึง ๑๒ ชั้น

วันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ อากาศค่อนข้างดี ถึงต้นไม้ไม่มีใบ แต่ทอดพระเนตรเห็นหญ้าเขียวแล้ว เสด็จฯ Prague Castle ซึ่งใช้เป็นสำนักประธานาธิบดีมาตั้งแต่ปี ค.ศ. ๑๙๑๘ ทอดพระเนตร St. Vitus Cathedral เสด็จฯ Golden Lane, Toy Museum ทรงซื้อของที่ระลึกจากร้านของพิพิธภัณฑ์

เสด็จฯ Loreto Square และ Strahov Abbey ทอดพระเนตรนิทรรศการเรื่องวรรณกรรมเช็กระหว่างปี ๑๙๔๒ - ๑๙๔๕ ที่บริเวณห้องสมุดของ Strahov, Church of Our Lady

เสด็จฯ ต่อไปที่ Milan ประเทศอิตาลี จากสนามบิน Malpensa เสด็จฯ Convento della Chiesa di S. Maria della Grazie ทอดพระเนตรภาพเขียน Last Supper เสด็จฯ ต่อไปที่ Duomo และพิพิธภัณฑ์

ก่อนบรรทม ทรงสังเกตเห็นแผ่นป้ายเล็กวางบนพระแท่นบรรทมว่า ทางโรงแรมคิดเงินเพิ่ม ๑ เหรียญสหรัฐ สำหรับส่งไปช่วยเด็กยากจนทั่วโลกตามโคงการยูนิเซฟ หากไม่อยากให้ก็บอกพนักงานโรงแรมเขาจะตืนให้

วันที่ ๑๙ กุมภาพันธ์ ทอดพระเนตรโทรทัศน์ที่ไม่มีโอกาสทรงเปิดเลย  มีข่าวระเบิดในกรุงลอนดอน และอัลจีเรียเสด็จฯ European Commission Joint Research Centre ทอดพระเนตรโครงการต่างๆ ของศูนย์

เสด็จฯ โรงแรม Grand ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เคยเสด็จฯ มาประทับในปี ค.ศ.๑๙๐๗ เสด็จฯ ไปทอดพระเนตรห้องที่ ร.๕ เคยประทับ ทอดพระเนตรเห็นภาพเขียนของ Verdi

วันที่ ๒๐ กุมภาพันธ์ เสด็จฯ เมืองคาราร่า  ที่ฝนตกตลอดเวลา ทรงพบนายกเทศมนตรีเมืองคาราร่า เสด็จฯโรงเรียนสอนการสลักหิน เสด็จฯ เหมืองหินอ่อน ต่อจากนั้น เสด็จฯ บราติสสลาวา สาธารณรัฐสโลวาเกีย เป็นทางการ ทรงพบประธานาธิบดี ที่ทำเนียบประธานาธิบดี

วันที่ ๒๑ กุมภาพันธ์ เสด็จฯ โรงงานเครื่องเซรามิกที่เมืองโมดรา เสด็จฯ เมือง Poprad เพื่อต่อไปยังเขต High Tatra ได้ประทับเลื่อนม้าลาก เสด็จฯ กลับบราติสสลาวา ทอดพระเนตรบัลเลต์ ณ โรงละครแห่งชาติ

วันที่ ๒๒ กุมภาพันธ์ เสด็จฯ ปาร์รีส ทอดพระเนตรภาพเขียนสมัย Impressionnisme ที่พิพิธภัณฑ์ la Musée Marmottan เสด็จฯ Palais de la Découverte เสด็จฯ ร้านหนังสือ แล้วเสด็จฯ กลับทำเนียบ

เช้าวันรุ่งขึ้น ทรงพระดำเนินไปที่ Passy ทอดพระเนตรตลาดสด เสด็จฯ Rue de la Pompe และ Rue de Siam เสด็จฯ กลับทำเนียบ เตรียมเสด็จพระราชดำเนินกลับประเทศไทย

เล่มหนึ่งมี ๑๙๘ หน้า เล่มสอง มี ๑๘๐ หน้า มีภาพสีประกอบจำนวนมาก หนังสือพิมพ์งามมาก ในแต่ละหน้าจะมีลวดลายขนาบทั้งสองข้างสีแตกต่างกันในแต่ละบท แต่งามเหมือนลายเครือเถา ซึ่งไม่ใช่เครือเถาโบราณ

จัดพิมพ์โดย มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา

พิมพ์ที่ บริษัทอมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน)