ปิยมหาราชานุสรณ์ พุทธศักราช ๒๕๔๙
โดย สมาคมนิสิตเก่าจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์

ชื่อเรื่องหลัก

 

พระราชกรัณยานุสร

 

ยุคสมัย  ปรัชญารัตนโกสินทร์ , รัชกาลที่ 5 

 

วันที่แต่ง  พ.ศ.2420

 

ผู้แต่ง  พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว 

 

คำประพันธ์  ร้อยแก้ว 

 

ฉันทลักษณ์  โคลงสี่สุภาพ 

เนื้อเรื่องย่อ

 

พระราชกรัณยานุสรแยกศัพท์เป็น  ราช-กรณี-อนุสร  แปลตามศัพท์ว่า  การตามระลึกถึงกิจแห่งพระราชา ตามนัยโคลงพระราชนิพนธ์นี้  มีพระราชประสงค์จะให้เป็นแบบหรือตำราแก่ผู้ที่จะมาเรียนรู้ภายหลัง

พระราชนิพนธ์นี้ทรงไว้ไม่ตลอด  แม้พระราชพิธีเดือนห้าอันเป็นการเริ่มต้นปีทางจันทรคติไทย  เรื่องพระราชพิธีศรีสัจจปานกาลหรือพระราชพิธีถือน้ำก็ทรงไว้ไม่จบ  ด้วยมีพระราชกิจทางบ้านเมืองทับทวีขึ้น  ในตอนท้ายเท่าที่ทรงพระราชนิพนธ์ไว้ทรงอ้างถึงโคลงพระราชพิธีทวาทศมาส  พระนิพนธ์สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ  เจ้าฟ้ามหามาลา  กรมพระยาบำราบปรปักษ์  ซึ่งคงจะทรงนิพนธ์ก่อนพระราชนิพนธ์พระราชกรัณยานุสรว่ามีรายละเอียดมาก  ถ้าทรงพระราชนิพนธ์ไว้ตลอดก็จะเป็นแบบได้ โดยนัยนี้แสดงว่า  โคลงพระราชพิธีทวาทศมาสก็ยังแต่งไม่จบ  แต่ก็เป็นโคลงถึง 600 บทแล้ว  และทรงอ้างถึงพระราชนิพนธ์โคลงพระราชพิธีศรีสัจจปานกาลคเชนทรัศวสนานไว้ด้วย ว่าได้ทรงพระราชนิพนธ์รายละเอียดไว้แล้ว  ตอนท้ายฉบับพิมพ์  มีอธิบายเพิ่มไว้ว่า  “หมดฉบับเพียงเท่านี้  หนังสือนี้ทราบว่าทรงไว้ต่อนี้ไปอีกจนถึงพระราชพิธีคเชนทรัศวสนาน  ซึ่งต่อกับพระราชพิธีถือน้ำแต่ไม่พบฉบับ  พบแต่เพียงเท่าที่คัดมานี้”

 

เอกสารอ้างอิง

 

จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ, พระราชกรัณยานุสร. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์  กรมศิลปากร, 2541.

 

คำสำคัญ

 

พระบาทสมเด็จพรพะจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว , ร.5 , รัชกาลที่ 5 , พระราชนิพนธ์ , พระราชกรณียกิจ , แบบอย่างประเพณี , ประเพณีสิบสองเดือน , ประเพณีโบราณ , ธรรมเนียมปฏิบัติ 

 Cr : ฐานข้อมูลของศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร