หนังสือสันติรำลึกนี้ ได้รวมมาจากหนังสือ ๒ เล่มที่ข้าพเจ้าเคยพิมพ์แจกมาก่อนหน้านี้ คือหนังสือการแสวงหาความสุขของมนุษย์ ซึ่งพิมพ์เมื่อกุมภาพันธ์ ๒๕๔๒ และหนังสือพลายคู่ตัดเดี่ยว ซึ่งพิมพ์เมื่อธันวาคม ๒๕๔๓ โดยเพิ่มเนื้อหาบางส่วนที่ข้าพเจ้าเขียนเพิ่มเติมระยะหลังเล็กน้อย การตั้งชื่อว่าสันติรำลึก เพื่อให้คล้องจองกับกรรมฐานกองหนึ่งที่ชื่อว่า อุปสมานุสติ แปลว่าการระลึกถึงพระนิพพานเป็นอารมณ์ คำว่าสันติรำลึก แม้จะต่างด้วยพยัญชนะ แต่ความหมายก็คืออันเดียวกัน

 

คุณค่าที่ธรรมะจำเป็นต่อโลกนั้น ก็เปรียบเหมือนเบรคจำเป็นต่อรถ ชาวโลกที่มีความสามารถสูงเก่งกาจแต่ขาดธรรมะนั้นมีความเดือดร้อน เหมือนกับรถคันที่เครื่องยนต์ดี คันเร่งดี แต่ขาดเบรค มีคนเคยมาถามข้าพเจ้าว่า ถ้าหากปล่อยวางอย่างที่หนังสือเขียนแนะนำก็เลยไม่ต้องได้ทำอะไรกันเลยซิ ข้าพเจ้าตอบว่า เวลาติดเบรคให้แก่รถในร้านขายเบรค ไม่เห็นมีใครอยากได้เบรคชนิดที่พอเหยียบแล้วรถวิ่งไปต่ออีก ๔-๕ เมตรค่อยหยุด มีแต่คนต้องการเบรคชนิดที่เหยียบแล้วหยุดทันที แล้วผู้ขับรถนั่นแหละ ไปเลือกเวลาสมควรในการเหยียบเบรคเอาเอง ซึ่งถ้าหากมีใครบางคนตอนกำลังจะเร่งความเร็วรถ ดันไปเหยียบเบรค พอรถเคลื่อนช้าลงก็ไปโทษร้านขายเบรคก็คงได้ขำกันน่าดู นั่นก็คือ เป็นหน้าที่ของคนขับรถจะต้องเลือกเวลาอันสมควรในการเหยียบเบรค ไม่ใช่หน้าที่ของร้านเบรคที่จะต้องไปลดสมรรถภาพเบรคของตน ฉะนั้น ผู้เผยแพร่ธรรมะ ควรที่จะมีความสามารถเผยแพร่ธรรมะที่บริสุทธิ์ได้อย่างเต็มที่ โดยไม่ต้องบิดเบือนธรรมะอันบริสุทธิ์ที่พระพุทธเจ้าทรงปูแนวทางไว้เพื่อไป เอาใจกิเลสของชาวโลก ร้านขายเบรคไม่มีความจำเป็นที่จะต้องลดสมรรถภาพเบรคของตัวเองลงมาเพื่อไป เอาใจคนเบาปัญญาที่ใช้เบรคไม่เป็นฉันใด ผู้เผยแพร่ธรรมะก็ไม่จำเป็นจะต้องไปบิดเบือนธรรมะเพื่อเอาใจคนเบาปัญญาที่ ไม่รู้จักเห็นคุณค่าของธรรมะฉันนั้น ชายคนหนึ่งมีความเห็นว่าในเมื่อรถยนต์มีไว้สำหรับวิ่งและขับเคลื่อน แต่เบรคนั้นไม่ได้ช่วยให้รถขับเคลื่อนเลย ชายคนนี้จึงถอดเบรคออกจากรถ เพราะเห็นว่าไม่มีประโยชน์ ไม่มีความจำเป็น ทุกคนที่ฟังเรื่องนี้จะต้องลงความเห็นพ้องว่า ชายคนนี้เป็นคนเบาปัญญาอย่างยิ่ง ฉันใด คนที่คิดว่าธรรมะไม่ได้สร้างผลประโยชน์ทางวัตถุแก่ชาวโลก แล้วเห็นว่าธรรมะไม่จำเป็น จึงพยายามกันธรรมะให้ออกจากชีวิตตน คนคนนี้ก็เป็นคนที่เบาปัญญาอย่างยิ่ง ฉันนั้น คนคนแรกเบาปัญญา เพราะไม่รู้ว่ารถไม่มีหน้าที่วิ่งเท่านั้น จะต้องมีหน้าที่หยุดในที่ที่ต้องการด้วย คนคนที่ ๒ เบาปัญญา เพราะว่าไม่รู้ว่าชีวิตคนเราไม่ได้มีแต่การหาการได้อย่างเดียว จำเป็นจะต้องมีการหยุดการพอด้วย เพราะว่าสุขกายเกิดจากมี แต่สุขใจเกิดจากพอ รถที่ไม่มีเบรคที่ดีนั้น ท้ายที่สุดทั้งเครื่องยนต์และตัวถังรถจะพังอย่างไม่มีชิ้นดี จากสาเหตุที่ไม่สามารถหยุดรถได้ คนที่ไม่มีธรรมะก็เป็นเช่นเดียวกัน ท้ายที่สุดชีวิตของเขาจะพังอย่างไม่มีชิ้นดี เพราะสาเหตุที่ไม่สามารถหยุดและพอได้เมื่อถึงโอกาสอันควรหยุดควรพอ รถยนต์ที่เครื่องยนต์ดีตัวถังดี แต่ไม่มีเบรคนั้น ไม่มีใครกล้านั่งฉันใด คนที่เก่งทุกอย่างแต่นิสัยเสียก็ไม่มีใครคบฉันนั้น